Li ser Ausländer Beg

 

                                                Li ser Ausländer Beg

 

Çîroknûs û romannûsê hêja Helîm Yûsiv di berhema Ausländer Beg de, ya ku ji 28 kurteçîrokên wî pêk tê. Çapa yekem kewçêr 2011 ‘da hatîye çapkirin . Dema min nû dest bi xwandina pirtûkê kir  çav gerand her çîrok li ser nave Ausländer Beg hatiye afirandin min go belkî li ser zilamêk almanî hatîye nivîsandin lê ne wilo ye. Ausländer bi zimanê almanî tê wateya “Bîyanî” û çîrokên hatîye nivîsandin bi giştî li ser ev wateyê ye. Helîm Yûsiv di destpêka pirtûkê de “bîranîna yekem ya nivîskarekî “Ausländer”  de behsa çîroka xwe û bîyanî ya xwe dike. Her wiha di jîyana “Ausländer”  de bive çi jî ew mirov êdî hew bîyanî ye û ev pirtûk baş ev fam kirin dide.


         Di ev 28 kurteçîrokan de her çîrok bi navek din û bi bûyerek din li pêşîya me ye.Ev meselên Ausländer Beg bi şêweyekê trajîkomîk û  realist , bi  zimanek paqij û fesîh tên xwandin. Ausländer beg ji welatê xwe ji bo jîyanek rehet bijî hatîye Elmanya ye û li vir jî bo bi cîh bive mafê runiştinê bistîne dest bi derewan dike. Paşê em dibînin ev derewên kiriyê êdî rastîya wî ye . Lehengê pirtûkê carna welatparêz e carna oldar carna jî demokrat û entelektuel e. Le bi rastî her dem li gerîna bi cîheke ye ev ger jî carna jî ber ser êşa wî carna jî ji reva pirsa “sen turk musun ? “ te.

         Ev leheng carna bi nivîskar rastî hev tên û serpêhatîyên wan jî balkêş e. Mîna ku  Ausländer Beg ji ber zêde pişta wî diêşe û nizanî elmanî biaxîve nivîskar alîkarîya wî dike . Dema doktor û nivîskar li ser mijara peyvên Erebî zêde di turkî heye an jî Kurdî gelo niqaş dikin . Doktor derzî li pişta wî dixe lê zêdetir diêşe û ev sûcê êşe dikeve stûyê belengazê nivîskar .

         Ausländer Beg di her çîrokê de me şaş dike ku tiştên em hêvî nakin dike belkî ji ew ji şaş dibe ji ber ew ji xwe êdî nas nake. Mirov bîyanî yek  be li durî welatê xwe penaber bijî rewşek tevlîhev e. Ev tevlîhevî bi xwe re gelek problem çê dike. Tiştên cuda ne hew navê welat e. Ev tiştan ziman, zagon, çand, edet...hwd. Ev tiştan bi xwe nasname yek nû diafirine ji bo  kesayetî ye. Mirovên nasname di penabertîye de ava dikin gerek ev tiştan bi nû hîn bibe, qebûl bike lê rabirdûya xwe ji bîr neke.

 

Di dawîya pirtûke de beşek kurt heye û wilo diqede

“Her dem dengê ken reş bû.
Her dem rengê girî spî bû.
Di navbera reş û spî de jî, rengê xerîbiyê hebû.
Kirasekî di vî rengî de, xwe li jiyana min pêçabû û ew spartibû dîwarê mirinê.
Ne jiyana min bi dawî dibû, ne jî dest pê dikir.
Wisa rawestiyayî, ji xwe re, li her du çavên xweşik yên mirinê, dinêrî.”

Elîxan Bozan